1 september 2021 - Arnaud Lenaerts

Met de herfst in aantocht en de woorden van voormalig Eerste Minister Mark Eyskens indachtig “Het is 21 september, de eerste dag van de herfst, het vallen van de bladeren. De regering is ook gevallen” is het duidelijk dat weinig zaken de tand des tijds doorstaan.
Omgevingsvergunningen zijn ook geen eeuwig leven beschoren. In deze bijdrage staat het verval van de omgevingsvergunning voor verkaveling centraal en in het bijzonder één van de (rechts)handelingen (i.c. schenking) die verhindert dat het einde van de vervaltermijn van een verkaveling wordt bereikt.

Vroeger had de verkavelingsvergunning een onbeperkte geldigheidsduur. Mooie liedjes duren evenwel niet lang… In de wet van 22 december 1970 (tot wijziging van de stedebouwwet) zijn er reeds vervaltermijnen voor de verkavelingsvergunning ingevoerd, want de wetgever meende dat dit eeuwigdurend karakter een vergissing was.

De vervaltermijnen van de omgevingsvergunningen voor verkavelingen kan men opdelen als volgt:

  • Een omgevingsvergunning voor het verkavelen zonder wegenwerken vervalt automatisch op grond van artikel 102 § 1 OVD: het verval treedt in wanneer binnen de termijnen van 5 en 10 jaar na de afgifte van de definitieve omgevingsvergunning niet is overgegaan tot registratie van één van de wettelijk opgesomde overdrachtsvormen (o.a. verkoop) van 1/3de en respectievelijk 2/3de van de kavels;
  • Een omgevingsvergunning voor het verkavelen met wegenwerken vervalt automatisch op grond van artikel 102 § 2 OVD: het verval treedt in wanneer na de afgifte van de definitieve omgevingsvergunning niet is overgegaan tot oplevering van de lasten of het verschaffen van een waarborg voor de uitvoering van die lasten binnen een termijn van 5 jaar en vervolgens niet is overgegaan tot registratie van één van de wettelijk opgesomde overdrachtsvormen (o.a. verkoop) van 1/3de en 2/3de van de kavels binnen respectievelijk termijnen van 10 jaar en 15 jaar.

De wettelijk opgesomde overdrachten die het verval van de verkaveling verhinderen, zijn de verkoop van kavels uit de verkaveling, evenals de verhuur voor meer dan negen jaar en de vestiging van een erfpacht en een opstalrecht (zie lid 1 in § 1 en § 2 van artikel 102 OVD).

Merk op dat in de tekst van artikel 102 OVD sprake is van registratie van de verkoop, verhuur van meer dan 9 jaar, etc. De datum van de registratie van de akte bij de Vlaamse Belastingsdienst (VLABEL) is dus doorslaggevend en dus niet de datum van de ondertekening van bijvoorbeeld de verkoop.

Bij de verkaveling zonder wegenwerken worden volgende handelingen gelijkgesteld met een verkoop die het verval van de verkaveling kan verhinderen:

  • de nalatenschapsverdeling en de schenking, met dien verstande dat slechts één kavel per deelgenoot of begunstigde in aanmerking komt (zie art 102 § 1, lid 2, 1° OVD);
  • tijdige bebouwing door de verkavelaar overeenkomstig de vergunning (zie art 102 § 1, lid 3 OVD).

Wat de nalatenschapsverdeling en de schenking betreft, zal het de aandachtige lezer niet ontgaan zijn  dat die gelijkstelling met een verkoop (die het verval van de verkaveling verhindert) wel tot één kavel per deelgenoot of begunstigde beperkt wordt. De reden is dat de wetgever heeft willen vermijden dat de vervalregeling zou worden uitgehold.

Bijvoorbeeld: in geval van een verkaveling met 9 loten waarbij de verkavelaar 3 loten aan zijn zoon en 2 loten aan zijn dochter heeft geschonken en de 4 resterende loten heeft verkocht aan derden, geldt de schenking van 3 loten aan de zoon als één verkoop. Wat de schenking van 2 loten aan de dochter betreft, geldt deze schenking ook als één verkoop. Het voorgaande resulteert in totaal 6 verkopen, aangezien de schenkingen aan de zoon en de dochter gelijkgesteld worden met 2 verkopingen en er 4 verkopingen aan derden zijn gebeurd. Zodoende, is er voldaan aan de vereiste van 2/3de vervreemdingen (2/3de van 9 = 6), hetgeen het verval van de verkaveling verhindert.

Kortom, een schenking van kavels heeft een vervalverhinderend effect ten aanzien van de verkaveling, maar toch niet helemaal… Vergankelijkheid loert om de hoek.

Indien u als omgevingsambtenaar graag meer informatie wenst over verkavelingsvergunningen en omgevingsrecht in de ruime zin, is een abonnement op het platform Schulinck van Wolters Kluwer een must.

Bronnen: