Elke week lichten de juridische experten van Schulinck Omgevingsrecht een interessant arrest binnen het Vlaamse omgevingsrecht toe. Deze week is dat het arrest van de Raad voor Vergunningsbetwistingen van 25 januari 2024 (nr. A-2324-0393). Dit gaat over het gebruik van overmacht als rechtvaardiging voor het niet voldoen aan een toepassingsvoorwaarde bij zonevreemde basisrechten.
De aanvrager kreeg een omgevingsvergunning onder voorwaarden voor het herbouwen van een deels door brand vernielde zonevreemde woning. Ze had deze niet bewoond door een jarenlange gerechtelijke procedure over de eigendom van de woning. Hierdoor kon ze geen noodzakelijke investeringen aan het pand doen. Dit is volgens de aanvrager een overmachtssituatie.
Zonevreemde basisrechten
Het is mogelijk om herstelwerken te vergunnen bij een zonevreemde woning (artikel 4.4.21 VCRO). Deze is door vreemde oorzaak niet toerekenbaar aan de eigenaar beschadigd. Om hiervan gebruik te maken gelden 4 cumulatieve voorwaarden:
- er is een daadwerkelijke bewoning van de woning in het jaar voor de vernieling of beschadiging
- de aanvraag gebeurt binnen 3 jaar na toekenning van het verzekeringsbedrag. Wanneer niet door een verzekering gedekt, binnen de 5 jaar na het optreden van de vernieling of beschadiging
- het bouwvolume blijft beperkt tot een bepaald volume
- het aantal woongelegenheden blijft ongewijzigd
De aanvrager beroept zich dus op overmacht om te rechtvaardigen dat ze de woning niet daadwerkelijk heeft bewoond in het jaar voor de vernieling of beschadiging.
Overmacht
De Raad oordeelt dat men overmacht als algemeen rechtsbeginsel altijd kan inroepen. Het is dus niet nodig dat artikel 4.4.21 VCRO dit voorziet. Je kan niemand tot het onmogelijke houden. Men kan de strengheid van de wet in geval van overmacht milderen. Dit heeft het Grondwettelijk Hof al verschillende keren bevestigd (GwH 4 april 1995, nr. 32/95).
Schulinck Omgevingsrecht
Meer informatie over zonevreemde basisrechten vind je in Schulinck Omgevingsrecht. Nog geen abonnement? Vraag dan zeker een demo aan.