De decreetgever paste de afwerkingsregel via het Verzameldecreet Omgeving 2024 grondig aan. Zowel het toepassingsgebied als de toepassingsvoorwaarden kregen een update. Toch blijft de oorspronkelijke regel nog steeds belangrijk. Er geldt immers een uitdoofscenario met overgangsmaatregelen. In een aantal situaties kan de oude afwerkingsregel dus nog steeds gelden. Hier volgt een overzicht.

Nieuwe afwerkingsregel

Sinds 20 juli 2024 kan de vergunningverlenende overheid een omgevingsvergunning voor het bouwen van een eengezinswoning tegen een wachtgevel verlenen op percelen in woonreservegebied. Daarbij gelden wel een aantal voorwaarden (artikel 4.4.3 lid 1 VCRO):

  • volgend type nieuwe woning:
    • een driegeveltype, aangebouwd bij een wachtmuur van een bestaande woning op een aangrenzend perceel, of
    • een gesloten bouwtype, gebouwd op een perceel dat gelegen is tussen 2 wachtmuren
  • het bouwvolume van de nieuwe woning bedraagt max. 1000 m3
  • de aanpalende bestaande woning(en): sinds 1/09/2009 bij de vergunningsaanvraag voor de nieuwe woning hoofdzakelijk vergund en niet-verkrot

Een BPA of RUP kan de aanbouw uitdrukkelijk verbieden.  kan de vergunningverlenende overheid de afwerkingsregel niet toepassen (artikel 4.4.3 lid 2 VCRO).

Meer over deze nieuwe afwerkingsregel kan je nalezen in de kennisbank van Schulinck Omgevingsrecht.

Wijzigingen Verzameldecreet

Het Verzameldecreet Omgeving bracht dus een aantal wijzigingen aan in de afwerkingsregel (Parl.St. Vl.Parl., 2023-24, nr. 2182/1, 55-56):

  1. Toepassingsgebied afwerkingsregel

Volgens de oude regeling kon men de afwerkingsregel toepassen in gebieden niet voor woningbouw bestemd. Dit zorgde voor een aantal problemen, zoals meer lintbebouwing en een meer zonevreemdheid. In woonreservegebied kon men de oude regel niet toepassen. Daar kan dit volgens de decreetgever net wel nuttig zijn. Daarom beperkt de decreetgever het toepassingsgebied tot woonreservegebied (artikel 4.4.3 lid 1 VCRO).

  1. Opheffen oppervlaktebeperking

De oude afwerkingsregel bevatte een oppervlaktebeperking. De perceelsoppervlakte mocht maximaal 650 m² bedragen (oud artikel 4.4.3 lid 1, 2° VCRO). Al sloot dit geen toepassingsgevallen uit, omdat men de afwerkingsregel ook via een verkavelingsvergunning kan toepassen. Een kavel uit het verkaveld perceel voldeed dan aan deze oppervlaktebeperking. Voor woonreservegebied geldt deze oppervlaktebeperking niet.

  1. Aanbouwverbod in BPA of RUP

Voordien bepaalde de afwerkingsregel dat toepassing ervan niet kon in ruimtelijk kwetsbaar gebied. Met de beperking van het toepassingsgebied tot woonreservegebied gaat dit in ieder geval niet meer. De afwerkingsregel zal verder niet mogelijk zijn wanneer een BPA of RUP aanbouw verbiedt (artikel 4.4.3 lid 2 VCRO).

Overgangsrecht

In principe geldt de nieuwe afwerkingsregel voor alle aanvragen ingediend vanaf 20 juli 2024. Daarnaast wil de decreetgever de oude afwerkingsregel (in alle gebieden niet voor woningbouw bestemd) laten uitdoven (Parl.St. Vl.Parl., 2023-24, nr. 2182/1, 55-56).

In een aantal situaties volg je dus toch nog de oude afwerkingsregel (artikel 130 Verzameldecreet Omgeving 2024). Dit gebeurt bij aanvragen ingediend vóór 20 juli 2024. Er geldt ook een uitdoofperiode van 3 jaar. Alle aanvragen ontvankelijk en volledig verklaard in eerste administratieve aanleg tot 20 juli 2027 volgen met name de oude afwerkingsregel wanneer de aanvrager al eigenaar is van het perceel vóór 20 juli 2024.

Meer toelichting over deze overgangsregels kan je terugvinden in de kennisbank van Schulinck Omgevingsrecht.