Na maanden onderhandelen, heeft de Vlaamse Regering een akkoord bereikt over de bouwshift (of betonstop) en de aanpak van de stikstofcrisis. Het “krokusakkoord”, onder leiding van Vlaams minister-president Jan Jambon, voorziet eindelijk een doorbraak voor deze twee prangende dossiers.
Tot op heden is het Vlaamse stikstofbeleid beperkt tot een omzendbrief van minister van omgeving Zuhal Demir. De omzendbrief is slechts tijdelijk en is bovendien niet bindend. Deze kwam er als reactie op het zogenaamde stikstofarrest (RvVb-A-2021-0697), waarin geoordeeld werd dat Vlaanderen te laks omspringt met haar stikstofprobleem. Hierbij wordt voornamelijk de landbouw geviseerd. Immers bijna 80 procent van de stikstof in Vlaanderen is afkomstig van boeren, voornamelijk boeren met veestallen. De vraag naar een oplossing was dan ook groot. Het was geen evidente kwestie om tot een akkoord te komen, omdat bepaalde regeringspartijen onder zware druk staan van belangenorganisaties uit de landbouw.
Ook over de bouwshift (de vroegere betonstop) is de Vlaamse Regering het eens geraak. De bouwshift beoogt te vermijden dat ongeschikte bouwgronden niet langer worden aangesneden voor nieuwe verkavelingen. Er bestond veel onenigheid over de compensatie die de eigenaars van deze gronden zouden krijgen. Nu heeft Vlaamse Regering dus een compensatieregeling uitgewerkt.
Welke regeling heeft de Vlaamse Regering uitgewerkt?
Uitkopen om de stikstofproblematiek op te vangen
Vooreerst zullen de meest vervuilende landbouwbedrijven de deuren moeten dichtdoen, ten laatste tegen 2025. Deze ondernemingen zijn aangeduid met kleuren aan de hand van de mate van vervuiling die ze met zich meebrengen. De “rode bedrijven” zijn een 60-tal bedrijven, waarvan enkele eerder uitgekocht werden en er bijgevolg nog 40 van overblijven. De “donkeroranje bedrijven” omvatten een 120 landbouwers. Deze kunnen onder strenge milieuvoorwaarden hun landbouwactiviteiten blijven verderzetten. De voorwaarden vergen veelal grote investeringen. De vraag is hoe de landbouwers dit zullen financieren. Daarom zal de regering een vrijwillige opkoopvergoeding voorzien wanneer het bedrijf wordt stopgezet. Hoe vroeger de exit, hoe hoger de uitkoopsom.
De Regering houdt vast aan de strengere stikstofnormen die vorig jaar werden ingevoerd na het stikstofarrest. In de praktijk zal er voor bijna alle professionele landbouwvergunningen een passende beoordeling (PAS) opgemaakt moeten worden met een inschatting van de “betekenisvolle effecten” op de natura 2000-gebieden.
Verder zal er een mestverbod gelden in waardevolle bos- en natuurgebieden vanaf 2028.
Tot slot is er specifiek m.b.t. de varkenssector, alsook de pluimveesector, een afzonderlijke regeling uitgewerkt. Met de hoge voederprijzen en lage vleesprijzen hebben varkensboeren het reeds gedurende enkele maanden zwaar te verduren. Ter compensatie maakt de Vlaamse Regering 3,6 miljard euro vrij tegen 2030. Het bedrag is ook bedoeld om bio-landbouw en kleine familiebedrijven te ondersteunen met een afzonderlijke regeling. De gevolgen van de maatregelen voor de rundveesector zijn minder drastisch. Het uitgangspunt is de krimping van de veestapel.
Bouwshiftfonds om grondeigenaar te vergoeden
Op voorstel van Vlaams minister van Lokale Besturen Bart Somers komt er een Lokaal Bouwshiftfonds, waarin de Regering elk jaar 100 miljoen euro voorziet en dat tot 2040. Een totale investering van 1,8 miljard euro. Het fonds is bedoeld om steden en gemeenten te voorzien van financiële middelen om grondeigenaars 100 procent te vergoeden wanneer hun grond in woonreservegebied wordt omgezet in bosgrond of landbouwgebied. Lokale besturen zullen bij een omzetting naar bosgrond slechts voor 1/3de van de kosten moeten instaan, de Vlaamse Regering betaalt vervolgens de rest. Gaat het om een omzetting naar landbouwgrond worden de kosten gelijk verdeeld.
Belangrijk om te benadrukken is dat steden en gemeenten vrij blijven om hun woonreservegebieden om te zetten. Dit is geen verplichting. Met deze vergoeding wil de Vlaamse Regering dit wel aanmoedigen.
Meer informatie over dit krokusakkoord?
Met een abonnement op Schulinck Omgevingsrecht krijgt u als gemeente via de nieuwsbrief wekelijks een update van actuele informatie binnen het omgevingsrecht.
Ontdek het zelf via onze database. Nog geen abonnement? Vraag dan snel een demo aan!
Zie ook : De conceptnota’s PAS en Bouwshift.
Bronnen: