Openbare vs private wegen, gemeentewegendecreet

22 augustus 2023 Gemeentewegen, Omgevingsrecht

Er kan maar sprake zijn van een gemeenteweg wanneer het gaat om een openbare weg (artikel 2, 6° Gemeentewegendecreet). De wetgeving bevat geen definitie van een openbare weg. Wel geeft de parlementaire voorbereiding van het gemeentewegendecreet een aantal definities mee afgeleid uit rechtspraak. Klik op onderstaande link en ontdek de verschillen tussen openbare vs private wegen en hoe een openbare weg ontstaat.

Klik op deze link voor de PDF versie van de infographic Openbare vs private wegen.

Infographic afbeelding van 'Openbare vs private wegen, gemeentewegendecreet'

Tekst uit Infographic:

Schulinck Omgevingsrecht

Openbare vs private wegen

Er kan maar sprake zijn van een gemeenteweg wanneer het gaat om een openbare weg (artikel 2, 6° Gemeentewegendecreet). De wetgeving bevat geen definitie van een openbare weg. Wel geeft de parlementaire voorbereiding van het gemeentewegendecreet een aantal definities mee afgeleid uit rechtspraak:

Openbare weg

  • weg onder beheer van de gemeente
  • in het algemeen belang van de inwoners
  • een weg die voor openbaar gebruik door alle burgers, ongeacht woonplaats, bestemd is
  • openbaar gebruik betekent dat wegen voor publiek verkeer openstaan*
  • verkeersbewegingen van iedere burger, ongeacht woonplaats
  • kan zowel om publieke als private eigendom gaan

*dit betekent niet noodzakelijk dat de weg is ingericht voor gemotoriseerd voertuigenverkeer. Een trage weg (bijvoorbeeld een onverharde zandweg) kan dus ook een openbare weg zijn.

Private weg

  • weg onder beheer van één of meer particulieren
  • niet in het algemeen belang, enkel gebruik door particulieren zelf
  • de weg staat alleen open voor privaat verkeer
  • privaat verkeer is het verkeer bestemd vooraangelanden op grond van een eigendomsrecht, een erfdienstbaarheid van doorgang, een recht van uitweg etc.
  • verkeersbewegingen van bezoekers van aangelanden (familieleden, gezinsleden, vrienden en kennissen, postbodes, ruimingsdiensten, aannemers die werkzaamheden uitvoeren etc.)
  • private eigendom

Hoe ontstaat een openbare weg?

  1. Ofwel bestemt de overheid een weg als openbare weg
  2. Ofwel ontstaat een publieke doorgang door verjaring

Bestemming

Belangrijk is dus dat niet het eigendomsstatuut maar de bestemming bepalend is voor het openbaar karakter van een weg. Deze bestemming kan een weg krijgen door:

  • Een overheidsbeslissing
  • Een uitdrukkelijke beslissing van een particulier (bijvoorbeeld een gratis grondafstand)
  • Een uitdrukkelijke beslissing van een particulier (bijvoorbeeld een gratis grondafstand)

Wanneer een weg aangelegd door particulieren een openbare bestemming krijgt, doet dit  recht van gebruik voor het publiek en de aangelanden ontstaan.

Schulinck Omgevingsrecht